Proletalgoa eta burgesia agertu ziren

Industrializazioa Europa osoan zabaldu zen eta aldaketa sozial handiak ekarri zituen eragin ekonomikoa eduki zuen. Lantegietan lan egiten zutenek lehenago ezagutzen ez zen klase sozial bat osatu zuten, hiri-proletalgoa. Nekazaritzan lortu ziren aurrerapen teknologikoek bizi-baldintzen hobekuntza ekarri zuten, eta horrekin batera, leherketa demografikoa. Leherketa horrek nekazariak industria-iraultza bizitzen ari zen hirira bultzatu zituen. Esku-lan ugari eta merkea langile-auzoen inguruetan antolatu zen, askotan lantegietatik oso gertu. Etxebizitzak txikiak ziren, eta zenbaitetan, baldintza penagarrietan bizi ziren familia ugariak pilatu egiten ziren. Klase sozial berria pobrea zen eta baztertuta bizi zen. Gizonek, emakumeek eta umeek lan txanda luzeak egiten zituzten, eta ez zuten inolako babes legalik lantegien jabeen gehiegikerien aurrean.

Burgesia industriala, aldiz, enpresari handiek osatzen zuten; diru kopuru handia irabazten zuten eta kapitala sortu zuten. Landetako aristokrazia lurdunarekin alderatuz gero, aristokrazia noblea zen baina baliabide ekonomiko gutxiago zituen.

Lehenengo mugimendu sozialistak langileen egoera kaskarra dela eta sortu ziren, eta arazo sozial horri konponbidea emateko asmoz. Lantegietako jabeen gehiegikerien salaketak klase kontzientzia sortu zuen, eta Karl Marxek eta antzeko pentsalariek teoria politikoak egiteko erabili zuten. Garai hartan sortu ziren langileen eskubideak aldarrikatzeko mugimenduak.